Deniz İpeği: Geçmişten Günümüze Efsanevi Bir Kumaşın Yeniden Canlanışı
Tarihte “Altın Post” efsanesine bile ilham verdiği düşünülen eşsiz ‘deniz ipeği’ kumaşı, Akdeniz’e özgü büyük bir deniz tarağı türü olan Pinna nobilis’in kayalara tutunmak için salgıladığı ‘byssus’ adlı liflerden elde ediliyordu. İnce yapısı, hafifliği, sıcak tutma özelliği ve solmayan altın rengiyle ün kazanan deniz ipeği, yüzyıllar boyunca lüksün ve zarafetin simgesiydi.
Ancak deniz kirliliği, aşırı avlanma ve çevresel bozulmalar sonucu Pinna nobilis türü nesli tükenme tehlikesi altına girdi ve avlanması yasaklandı. Bu eşsiz lifi işleme sanatı ise neredeyse tamamen unutuldu. Ta ki şimdiye dek…
GÜNEY KORELİ BİLİM İNSANLARINDAN TARİHİ ADIM
Güney Kore’deki Pohang Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nden Prof. Dr. Dong Soo Hwang ve ekibi, bu kadim sanatı modern teknolojiyle yeniden canlandırmayı başardı. Üstelik bunu, gıda amaçlı yetiştirilen başka bir deniz tarağı türünün atık ürünleriyle gerçekleştirdiler.
Araştırmacılar, Kore kıyılarında yeitştirilen Atrina pectinata adlı türün de byssus adı verilen benzer lifleri ürettiğini keşfetti. Kimyasal ve fiziksel olarak Pinna nobilis’inkilere çok benzeyen bu lifler, uygun işlemlerden geçirilerek deniz ipeğine dönüştürülebildi.
SÜRDÜRÜLEBİLİR MODADA YENİ BİR ÇAĞ
Yapılan analizler, bu lüks kumaşın altın renginin herhangi bir boyadan değil, ışığın liflerin nanoyapılarından yansıma biçiminden kaynaklandığını ortaya koydu. Bu yapısal renklenme, sabun köpükleri ve kelebek kanatlarındaki iridesan parlaklıkla aynı fiziksel prensibe dayanıyor.
Deniz ipeğinde bu renklenme, ‘photonin’ adı veirlen küresel bir proteinin düzenli katmanlar halinde dizilmesiyle oluşuyor. Bu düzenlilik arttıkça renkdaha parlak ve kalıcı hale geliyor.
Prof. Hwang, şu açıklamayı yaptı:
“Yapısal renklere sahip kumaşlar doğal olarak solmaya karşı dayanıklıdır. Geliştirdiğimiz bu teknoloji sayesinde boyar madde veya metal kullanmadan uzun ömürlü renkler elde edebiliyoruz. Bu da sürdürülebilir moda ve ileri malzeme üretimi için yeni bir çağ başlatabilir.”
